VnExpress đã trao đổi với Thứ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Nguyễn Trọng Đàm về việc cứu trợ gạo dịp Tết 2017.

- Thưa ông, đến nay có bao nhiêu tỉnh xin hỗ trợ gạo cứu đói dịp giáp Tết Nguyên đán và giáp hạt?

- Có 15 tỉnh với lượng gạo xin cấp 17.000 tấn. Tỉnh gửi báo cáo về đến đâu Bộ trình Thủ tướng đến đó và một số địa phương đã nhận được quyết định cấp gạo từ Chính phủ. Thiên tai nặng nề kéo dài suốt năm nên địa phương phải chuẩn bị tích cực để lo Tết đầy đủ cho người nghèo.

Trước đó trong năm 2016, Chính phủ xuất 67.000 tấn gạo để vừa lo Tết Nguyên đán Bính Thân, hạn hán, lũ lụt, xâm nhập mặn, sự cố môi trường miền Trung. Lượng gạo cấp phát gấp 3 lần những năm trước.

- Một số tỉnh thường xuyên đi xin gạo cứu đói dù trong năm không gặp thiên tai, mất mùa, ông nhìn nhận việc này thế nào?

- Thực ra, các địa phương rất mong muốn tự lực, không phải xin Trung ương. Dù tình hình kinh tế - xã hội tốt hơn, có tăng trưởng GDP, nhưng phải nhìn nhận thực tế rằng trong cộng đồng rộng lớn thì vẫn có bộ phận người nghèo ngày giáp hạt, ngày Tết thiếu lương thực nên tỉnh mới xin. Những địa phương như vậy không xin nhiều lắm, chỉ vài ba trăm tấn để đảm bảo hỗ trợ cho người dân. Có thể GDP các tỉnh đều tăng nhưng không phải cứ tăng trưởng là có cuộc sống tốt đẹp cho tất cả, điều kiện sống được cải thiện như nhau hết.

Đảm bảo an sinh, nắm chắc đời sống người dân là nhiệm vụ của địa phương, Trung ương không thể làm thay được. Nhưng địa phương không được để người dân nào bị thiếu đói, đứt bữa trong khi Việt Nam là nước xuất khẩu gạo lớn. 

- Hà Nam là tỉnh trồng lúa nhưng vẫn có đơn xin 400 tấn gạo, Bộ đã thẩm tra việc này thế nào?

- Năm nay Hà Nam cũng bị ảnh hưởng nhẹ bởi thiên tai nên có đơn xin hỗ trợ gạo. Bộ đã trao đổi và đi kiểm tra, thấy nhiều gia đình ruộng đất ít, lại bị ảnh hưởng của bão nên thiếu lương thực, vì thế Bộ vẫn đề xuất hỗ trợ. 

Trách nhiệm xác định nhu cầu thiếu đói là của địa phương. Bộ không thể đi kiểm tra hết mà đánh giá trên cơ sở địa phương bị ảnh hưởng thiên tai, tôn trọng việc rà soát của địa phương để trình Thủ tướng. Hầu như không có địa phương nào xin gạo mà Thủ tướng không cấp. Nếu địa phương không trình, để người dân đói mà báo chí phản ánh là không được.

- Những tỉnh nào khó khăn do thiên tai nhưng không xin gạo cứu đói?

- Có tỉnh như Quảng Nam nằm trong vùng bị thiệt hại nặng do thiên tai nhưng vẫn chủ động bằng nguồn ngân sách, trích quỹ bảo đảm xã hội ra để lo cho người dân chứ không xin Trung ương. Năm nay Quảng Nam còn điều tiết cho ngân sách Trung ương.

Hay như Sơn La dù thiếu đói nhưng thấy không cần thiết xin thì không xin. Trung ương khuyến khích các địa phương tăng trưởng kinh tế, tự lực chăm lo được cho người dân. 

Hoàng Phương